Upadłość spółki z o.o. wiąże się najczęściej z określoną konsekwencją – utratą jej bytu prawnego. Co do zasady, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest odrębnym od jej wspólników podmiotem. Aktywa i pasywa są zatem oddzielone od majątku jej “właścicieli”, którzy docelowo nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność za długi spółki z o.o. w określonych sytuacjach może spoczywać na członkach zarządu, którzy jednak prowadzą jej sprawy i reprezentują ją na zewnątrz. Jedną z przesłanek egzoneracyjnych, czyli uwalniających od odpowiedzialności przez zarząd, jest złożenie wniosku o upadłość spółki z o.o. w odpowiednim terminie.
Niewypłacalność a upadłość spółki z o.o.
Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 10 ustawy prawo upadłościowe, upadłość może zostać ogłoszona w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Przyjmuje się, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością staje się niewypłacalna, jeżeli utraciła ona zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Przepisy prawa upadłościowego przewidują również drugą sytuację, w której m.in. osoba prawna (spółka z o.o.) staje się niewypłacalna. Moment ten następuje wtedy, gdy zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość majątku i stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.
Obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o.
Obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. spoczywa na członkach zarządu. Zasadą jest, że wniosek powinien zostać złożony do sądu w ciągu 30 dni od momentu pojawienia się stanu niewypłacalności. Jakie mogą powstać konsekwencje w przypadku niezłożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. wobec członków zarządu?
- mogą oni ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim prywatnym majątkiem na gruncie art. 299 KSH;
- może zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w związku z art. 373 i 374 Prawa upadłościowego;
- występuje ryzyko ponoszenia odpowiedzialności karnej
- występuje realna podstawa do oddalenia wniosku o upadłość konsumencką członka zarządu – okoliczność ta jest weryfikowana na przestrzeni ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku o upadłość;
- mogą oni ponosić odpowiedzialność na płaszczyźnie cywilnej na podstawie art. 21 ust. 3 Prawa upadłościowego;
- mogą oni ponosić odpowiedzialność podatkową za zaległości podatkowe spółki z o.o. zgodnie z art. 116 par. 1 Ordynacji podatkowej;
- a także odpowiedzialność osób trzecich z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.
Obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki a prokurent
Obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. nie spoczywa na prokurencie. Wynika to z zasady, że prokurent reprezentuje dłużnika, ale nie prowadzi jego spraw. Nie zmienia to jednak faktu, że prokurent jest osobą uprawnioną do złożenia wniosku o upadłość.
Shadow directors i ich odpowiedzialność za niezgłoszenie wniosku o upadłość
Kim są shadow directos? Są to osoby, które formalnie nie reprezentują i nie działają w imieniu spółki, bowiem nie występują w ich organach. Jednak faktycznie w dużej mierze decydują o sposobie funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Co do zasady, nie posiadają oni obowiązku złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. Mimo wszystko obowiązujące przepisy przewidują różnego rodzaju konsekwencje dla shadow directors na wypadek zaniechania wspomnianego obowiązku.Wśród nich należy wymienić m.in.:
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej, pełnienie funkcji członka rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia na okres od jednego do dziesięciu lat. Prawo upadłościowe przewiduje tego typu sankcje w stosunku do osób, które faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika (shadow directors), istotnie przyczyniły się do niezłożenia wniosku o upadłość w terminie;
- odpowiedzialność za szkodę na gruncie prawa cywilnego: “za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody”.
Sprawdź jak pomagamy
Zadzwoń 58 380 26 56 lub kliknij w "upadłość firmy"!
Upadłość spółki z o.o. a wszczęcie postępowania
Postępowanie w przedmiocie rozpoznania wniosku o upadłość spółki z o.o. zaczyna się od złożenia wniosku o upadłość do właściwego ze względu na siedzibę spółki sądu rejonowego (wydział gospodarczy). Oprócz członków zarządu, osobą uprawnioną do złożenia owego wniosku jest też wierzyciel. Postępowanie upadłościowe wszczęte na podstawie wniosku wierzyciela nie chroni członków zarządu dłużnika przed ewentualną odpowiedzialnością wynikającą z ww. przepisów.
Upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością a koszty związane z postępowaniem
Koszt złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. do sądu to 1.000 zł. Dodatkowo należy pamiętać o uiszczeniu zaliczki na poczet postępowania w kwocie 4.821,80 zł (wysokość jednokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Brak uiszczonej zaliczki skutkuje zwróceniem wniosku.
Kiedy wniosek o upadłość może zostać oddalony ?
Oddalenie wniosku o upadłość spółki z o.o. może wystąpić, gdy:
- spółka nie posiada żadnego majątku lub
- majątek spółki nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania
- aktywa wystarczą jedynie na pokrycie kosztów postępowania
- posiadany majątek jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego.
Oddalenie wniosku o upadłość w powyższych okolicznościach wiąże się z określonym charakterem, jaki za sobą niesie postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorców. Jest to charakter stricte windykacyjny i polega on na maksymalnym zaspokojeniu wierzycieli w ramach procedury.
Niemniej, ewentualne ubóstwo masy upadłościowej (brak majątku) nie zwalnia członków zarządu z obowiązku złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o.
Według danych prowadzonych przez Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczych, w 2019 r. ogłoszono 328 upadłości względem spółek z o.o., co stanowi 55% ogółu. Z kolei 759 wniosków o ogłoszenie upadłości firmy zostało oddalonych.
Prowadzisz niewypłacalną spółkę?
Więcej informacji 58 380 26 56 lub "kontakt"
Czy oddalenie wniosku o upadłość spółki z o.o. oznacza jej rozwiązanie?
Niestety nie. W takim wypadku należy przeprowadzić postępowanie, które zmierza do likwidacji spółki z o.o. regulowane przepisami kodeksu spółek handlowych. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego spółka zostaje wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego.
Należy też zwrócić uwagę, że złożenie wniosku o upadłość oraz jego oddalenie nie determinuje wszczęcia postępowania likwidacyjnego. Często jest tak, że wniosek zostaje złożony do sądu tylko po to, żeby członkowie zarządu dopełnili obowiązku, a spółka nadal funkcjonuje w obrocie gospodarczym.
Jak wygląda przebieg postępowania upadłościowego spółki?
W przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej spółki z o.o. przebieg postępowania jest tożsamy do postępowań innych podmiotów gospodarczych. Z dniem ogłoszenia upadłości dłużnika do postępowania przystępuje syndyk. Jego zadaniem jest likwidacja (spieniężenie) posiadanego przez spółkę majątku. Uzyskane w ten sposób środki rozdysponowuje między wierzycieli w ramach planu podziału. W międzyczasie zobowiązany jest do pokrywania wszelkich kosztów postępowania upadłościowego, które do zostają uregulowane przed wypłatą środków wierzycielom.
Reprezentant upadłego, czyli członek zarządu, zobowiązany jest wydać i udostępnić syndykowi majątek spółki, a także księgi rachunkowe i inne dokumenty dotyczące majątku.
Czy zakończenie postępowania upadłościowego wobec spółki zawsze oznacza koniec jej bytu?
Co do zasady, zakończenie postępowania upadłościowego zazwyczaj oznacza zakończenie prowadzenia działalności przez spółkę. Są jednak sytuacje, w których możliwe zachowanie bytu prawnego. Może to nastąpić w momencie uchylenia lub umorzenia postępowania, albo zawarcia układu.
Autor artykułu:
Filip Kozik – doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego. Jeden z autorów bloga upadlosc-kancelaria.pl.
Potrzebujesz pomocy?
Nie zwlekaj i skontaktuj się z nami pod numerem 58 380 26 56 lub kliknij w zakładkę "kontakt"!
