Odpowiedzialność karna a brak wniosku o upadłość spółki z o.o. Niniejszy wpis będzie o tym, czego można spodziewać się w przypadku bierności odnośnie piętrzących zobowiązań spółki.
Mimo obowiązujących przepisów, które wprowadzają szereg negatywnych konsekwencji w odniesieniu do podmiotów gospodarczych, które nie zgłaszają wniosków o upadłość, wśród przedsiębiorców lub reprezentantów spółek wciąż występuje ogromna opieszałość lub kompletna bierność w tym zakresie. Niezłożenie wniosku o upadłość we właściwym terminie skutkować może m.in. odpowiedzialnością cywilną, czy podatkową, a nawet odpowiedzialnością karną.
Warto przywołać brzmienie art. 299 kodeksu spółek handlowych, który to wskazuje okoliczności ponoszenia odpowiedzialności za długi spółki majątkiem prywatnym członków zarządu:
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Również ustawa Prawo upadłościowe (art. 21 ust. 3) wprowadza odpowiedzialność odszkodowawczą dłużnika, który nie złożył wniosku o upadłość w terminie:
Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2 (przedsiębiorca-dłużnik lub reprezentant dłużnika), ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie określonym w ust. 1 otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z nami 58 380 26 56 lub kliknij w "kontakt"!
Innym rodzajem odpowiedzialności, która występuje w kontekście niewypłacalności i upadłości dłużnika, jest odpowiedzialność karna stypizowana w art. 586 kodeksu spółek handlowych.
Odpowiedzialność karna członka zarządu lub likwidatora spółki w wyniku niezłożenia wniosku o upadłość – art. 586 KSH
Tytułem wstępu należy zwrócić uwagę, że dłużnik (członek zarządu w przypadku spółki z o.o., akcyjnej lub partnerskiej, jeśli został w niej powołany zarząd) zobowiązany jest do zgłoszenia wniosku o upadłość w terminie 30 dni od momentu, w którym wystąpiła ku temu podstawa. Podstawą złożenia wniosku o upadłość jest niewypłacalność, która może mieć dwojaki charakter:
- niewypłacalność płynnościowa oznacza utratę zdolności do regulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Niewypłacalność ta powinna mieć charakter trwały;
- niewypłacalność bilansowa (dot. osób prawnych i ułomnych osób prawnych) oznacza stan, w którym wartość zobowiązań jest wyższa niż wartość posiadanego majątku i trwa co najmniej 24 miesiące.
W związku z art. 586 kodeksu spółek handlowych:
Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Przestępstwo wynikające z powyższego artykułu mieści się w katalogu przestępstw gospodarczych, a jego założeniem jest ochrona powszechnego obrotu mając na uwadze głównie spółki handlowe. Penalizacja czynu polegającego na niezłożeniu wniosku o upadłość służy eliminowaniu podmiotów niewypłacalnych, ponieważ zmusza członków zarządu do podejmowania środków zaradczych.
Jesteś dłużnikiem i szukasz pomocy?
Sprawdź jak pomagamy lub zadzwoń: 58 380 26 56!
Kto może być sprawcą przestępstwa z art. 586 KSH?
Przestępstwa polegającego na niezłożeniu wniosku o upadłość, w myśl art. 586 KSH, może dopuścić się członek zarządu spółki albo likwidator spółki handlowej. Co do zasady, zarząd występuje w spółkach kapitałowych – spółce akcyjnej i z ograniczoną odpowiedzialnością, a także może zostać ustanowiony w spółce partnerskiej.
W spółkach osobowych (poza partnerską z ustanowionym zarządem) nie występuje ryzyko ponoszenia odpowiedzialności na podstawie art. 586 KSH. Istnieje jednak możliwość ustanowienia, wobec osób prowadzących takie spółki, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, bądź pełnienia funkcji m.in. w zarządzie lub radzie nadzorczej.
Aby wskazać na konkretną funkcję i założenia ww. przepisu wprowadzającego sankcję karną za niezłożenie wniosku o upadłość, warto przywołać stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z dnia 13 lutego 2015 r., I ACa 1213/14:
Celem przepisu art. 586 k.s.h. jest wzmocnienie odpowiedzialności wynikającej z art. 299 k.s.h. Omawiany przepis służy ochronie szeroko rozumianego bezpieczeństwa obrotu, chroniąc interesy majątkowe wspólników spółki, jej wierzycieli, jak również innych osób trzecich, gdyż zgłoszenie we właściwym terminie wniosku o upadłość ma także zapobiegać wchodzeniu tych osób w stosunki majątkowe z niewypłacalną spółką handlową. Przestępstwo określone w art. 586 k.s.h. jest przestępstwem trwałym, którego strona przedmiotowa polega jedynie na zaniechaniu podjęcia czynności – niezgłoszeniu wniosku o upadłość pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki, według właściwych przepisów. Do znamion tego przestępstwa nie należy skutek w postaci szkody. Przestępstwo to można popełnić z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim albo ewentualnym
Autor artykułu:
Filip Kozik – syndyk i doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.
