Jak wyjść z długów? Porady dla zadłużonych.
Nie wiesz jak wyjść z długów i żyć bez zobowiązań finansowych? Kilka dni temu dług publiczny Polski przekroczył bilion złotych – niestety, jest to jedno z niewielu zobowiązań, przy umorzeniu którego kancelaria prawna KL Law Polska nie zdoła pomóc… Jak wygląda zatem sytuacja przeciętnego polskiego obywatela-dłużnika? Bazując na danych statystycznych podanych przez Krajowy Rejestr Długów, wśród zadłużonych Polaków najwięcej jest mężczyzn (63,43%), kobiety więc wydają się bardziej ostrożne w zaciąganiu zobowiązań finansowych. Średnie zadłużenie Polki wynosi niewiele, bo 807,83 zł, z kolei Polaka ponad 9 tys. złotych. Niechlubnym rekordzistą jest mieszkaniec województwa wielkopolskiego z kwotą 8,5 miliona złotych, rekordzistka jest z kolei zadłużona na blisko 5 milionów złotych.
W jaki sposób przeciętny Kowalski może poradzić sobie ze swoimi zobowiązaniami i wyjść z długów? Zasadniczo, ma trzy możliwości:
1. Przedawnienie
Niemalże każdy klient, który ma problemy ze spłatą zobowiązań i chce wyjść z długów zaczyna rozmowę z prawnikiem od pytania o przedawnienie. Mimo tego, że instytucja przedawnienia funkcjonuje w systemie prawnym, to jednak niewielu dłużnikom udaję się z niej skorzystać.
Czym jest przedawnienie?
Przedawnienie prowadzi, po upływie określonego terminu, do ograniczenia możliwości dochodzenia roszczenia, jeżeli w tym terminie nie zostało ono zrealizowane. Jego skutkiem jest możliwość uchylenia się od zaspokojenia tego roszczenia przez dłużnika. Skorzystanie z zarzutu przedawnienia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania, lecz skutkuje tym, że przybiera ono postać roszczenia niezupełnego – dług istnieje, ale nie może być egzekwowany.
Terminy
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz tych związanych z działalnością gospodarczą wynosi 3 lata.
Wśród przepisów prawa cywilnego występują też takie przypadki, gdzie jest mowa o szczególnych terminach przedawnienia, np:
Roszczenie przeciwko wieczystemu użytkownikowi o naprawienie szkód wynikłych z niewłaściwego korzystania z gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków, jak również roszczenie wieczystego użytkownika o wynagrodzenie za budynki i urządzenia istniejące w dniu zwrotu użytkowanego gruntu przedawniają się z upływem lat trzech od tej daty.
Art. 243 KC
Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch.
Art. 554 KC
W przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu, który został powołany do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, a także tych stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem (również polubownym) albo ugodą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, termin przedawnienia wynosi 6 lat, nawet wtedy, gdy okres przedawnienia tych roszczeń był krótszy.
Dlaczego wyjście z długów na skutek powołania się na zarzut przedawnienia nie jest takie proste?
Po pierwsze, bieg terminów przedawnienia może ulec zawieszeniu. Po drugie, wierzyciel w bardzo prosty sposób może przerwać jego bieg w taki sposób, aby został naliczany od nowa. Przerwanie okresu przedawnienia oznacza nieuwzględnienie czasu, jaki wcześniej minął od rozpoczęcia biegu przedawnienia do czynności, która ten bieg przerwała.
Jakie czynności mogą przerwać upływ okresu przedawnienia?
- każda czynność wierzyciela przed sądem (także polubownym) lub innym organem (komornik), np: złożenie pozwu do sądu o zasądzenie roszczenia, wniosek o wszczęcie egzekucji;
- przez uznanie roszczenia przez dłużnika;
- wszczęcie mediacji.
2. Negocjacje z wierzycielami i zawarcie ugody
Wyjście z długów jest również możliwe na skutek zmiany warunków spłaty zaciągniętego zobowiązania, co pozwala dłużnikowi na złapanie “drugiego oddechu” i regulowaniu spłat w niższych, niż wcześniej umówionych, ratach. W sporadycznych sytuacjach udaje się również zamrozić pewną część zadłużenia na kilka miesięcy po to, by później, gdy sytuacja finansowa dłużnika ulegnie poprawie, regulować dług terminowo. Należy mieć jednak na uwadze, że “dogadanie się” z wierzycielem wymaga również chęci z jego strony. Nie w każdej sytuacji bank, czy inny podmiot, wobec którego mamy określone zobowiązanie, chce pójść na rękę osobie zadłużonej.
Główną zaletą restrukturyzacji jest możliwość zyskania cennego czasu, podczas którego sytuacja finansowa dłużnika może ulec zmianie, a w konsekwencji doprowadzi do uniknięcia postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez komorników i zachowania majątku.
3. Ogłoszenie upadłości
Trzecim rozwiązaniem problemu zadłużenia, ostatnio bardzo popularnym, jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Szukając informacji na ten temat warto śledzić nasz serwis i pozostałe artykuły, aczkolwiek warto wspomnieć, że jest to najrozsądniejsza opcja wyjścia z długów dla osób, które popadły w stan niewypłacalności.
Na gruncie obecnych zasadach ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe, jeśli dłużnik:
- jest niewypłacalny;
- jego centrum życia znajduje się na terenie Polski;
- posiada status konsumenta.
Należy jednak pamiętać, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie oznacza jednoczesnego oddłużenia. Wraz z wydaniem postanowienia zostaje wszczęty II etap postępowania.
Sprawdź jak przebiega od A do Z upadłość konsumencka
W wyniku postępowania upadłościowego właściwego dochodzi m.in. do spieniężenia majątku upadłego, jeśli takowy występuje. Skutek ten następuje w wyniku utraty prawa do zarządu nad majątkiem upadłego. Staje się on tzw. masą upadłości, która służy zaspokojeniu chociaż w części wierzycieli. W przypadku braku majątku skutki upadłości będą odczuwalne w minimalnym zakresie.
Sprawdź szczegółowo skutki upadłości konsumenckiej w kontekście majątku
Wśród niewątpliwych zalet upadłości konsumenckiej jest możliwość uzyskania oddłużenia względem wszelkich zobowiązań pieniężnych. Wyjątkiem są jedynie alimenty, odszkodowanie na osobie, kara grzywny i inna zasądzona przez sąd karny, a także wierzytelność celowo pominięta przez dłużnika.
4. Układ na zgromadzeniu wierzycieli zawarty przez konsumenta
Kolejną możliwością wyjścia z długów jest układ zawarty przez konsumenta na zgromadzeniu wierzycieli. Procedura jest regulowana przez ustawę Prawo upadłościowe. Nie wiąże się ona jednak z tym, że dłużnik ogłasza upadłość. Dochodzi bowiem do wszczęcia postępowania, którego celem jest zawarcie porozumienia z wierzycielami przy udziale sądu oraz nadzorcy. Warunkiem wszczęcia takiego postępowania jest m.in. zdolność do pokrycia kosztów postępowania i zdolność wykonania układu. Oznacza to zatem, że dłużnik musi posiadać stały i regularny dochód. Zaletą jest to, że dłużnik nie traci majątku, jak ma to miejsce w przypadku choćby upadłości konsumenckiej.
5. Jak wyjść z długów będąc przedsiębiorcą?
Z punktu widzenia zadłużonego przedsiębiorcy sytuacja jest odrobinę bardziej skomplikowana. W przeciwieństwie do konsumenta, przedsiębiorca zobligowany jest do złożenia wniosku o upadłość w terminie 30 dni od momentu powstania stanu niewypłacalności. Bierność dłużnika w tym zakresie może rodzić szereg dodatkowych konsekwencji, jak np. zakaz prowadzenia działalności gospodarczej od roku do dwóch lat. W przypadku dłużnika będącego spółką z o.o. i zaniechania złożenia wniosku w terminie może dojść do dodatkowej odpowiedzialności zarządu za długi spółki.
Warto też dodać, że postępowanie upadłościowe prowadzone wobec przedsiębiorców będących osobami fizycznymi uległo zmianie w marcu 2020 r. Celem uzyskania informacji w tym zakresie odsyłamy do artykułu: Zmiany w upadłości przedsiębiorstw 2020 r.
Dodatkowym rozwiązaniem może być wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. Jest to procedura umożliwiająca zawarcie układu z wierzycielami. Nawet z tymi, którzy głosowali przeciwko jego zawarciu. Warunkiem jest to, aby dłużnik uzyskał odpowiednie większości - kapitałową oraz osobową. Na skutek restrukturyzacji firmy może dojść do prolongaty w spłacie zadłużenia, dopasowania rat do możliwości płatniczych dłużnika, a nawet częściowego umorzenia zobowiązań.
Nie wiesz jak wyjść z długów?
Skontaktuj się z nami, a wspólnie postaramy się znaleźć rozwiązanie! 58 380 26 56
Autor artykułu:
Filip Kozik – syndyk i doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.