Upadłość konsumencka cieszy się niezmiernie największą popularnością wśród rozmaitych sposobów wychodzenia ze stanu niewypłacalności. Nic więc dziwnego w tym, że na jej temat mnożą się liczne fakty i mity, które często nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością. Poniżej znajdziecie Państwo odpowiedzi na 15 najczęściej zadawanych pytań w kontekście upadłości konsumenckiej, które pojawiają się w trakcie spotkań z klientami.
Zadaj pytanie?
Wyślij do nas zapytanie, a oddzwonimy z odpowiedzią!
1. Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe, którego założeniem jest umorzenie zobowiązań upadłego, które nie zostały zaspokojone na skutek likwidacji jego majątku, a powstały przed dniem ogłoszenia upadłości przez sąd. Procedura składa się z co najmniej dwóch etapów - postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości oraz postępowania upadłościowego właściwego zakończonego oddłużeniem. Tyle w ramach najbardziej optymistycznego scenariusza. Ostateczne oddłużenie upadłego może być jeszcze poprzedzone wykonaniem planu spłaty wierzycieli.
2. Jak przebiega upadłość konsumencka?
Zasadniczo postępowanie inicjowane jest poprzez złożenie odpowiednio przygotowanego wniosku w ramach Krajowego Rejestru Zadłużonych. W przypadku braków fiskalnych lub formalnych sąd rozpoznaje wniosek pod kątem określonych przesłanek. W przypadku ich spełnienia dochodzi do wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Jednocześnie dochodzi do uruchomienia drugiego etapu postępowania, w którym istotną rolę odgrywać będzie syndyk. Jego zadania polegają m.in. na likwidacji majątku upadłego, a także weryfikacji jego osoby w urzędzie skarbowym, a także poprzez poszukiwanie majątku przez komornika sądowego. Po zakończeniu jego czynności sąd upadłościowy podejmuje decyzje jak zakończyć postępowanie. Możliwe są 4 warianty - odmowa oddłużenia, warunkowe oddłużenie, automatyczne oddłużenie, a także plan spłaty wierzycieli i oddłużenie.
3. Jak ogłosić upadłość konsumencką?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jak wspomniano w punkcie 2., jest możliwe po wcześniejszym złożeniu wniosku za pomocą KRZ. Sąd upadłościowy dokona weryfikacji wniosku pod kątem tego, czy dłużnik popadł w stan niewypłacalności, jest konsumentem, a także czy jego centrum życia znajduje się na terenie Polski. Zasadniczo, spełnienie tychże warunków przy jednoczesnym i prawidłowym złożeniu wniosku sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Jednocześnie rozpocznie to kolejny etap postępowania upadłościowego.
Sprawdź jak wygląda upadłość konsumencka w kompletnym opracowaniu!
4. Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka, jak sama nazwa wskazuje, jest przewidziana dla konsumenta. Jest to osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej we własnym imieniu. Procedury tej nie mogą zatem wszczynać osoby, które są wpisane w rejestrze CEIDG jako podmioty aktywne lub z zawieszoną działalnością, a także wspólnicy spółek osobowych, np. spółki jawnej lub partnerskiej. Udziałowiec spółki z o.o. lub członek zarządu takiej spółki posiada zdolność w zakresie upadłości konsumenckiej.
5. Który sąd jest właściwy do sprawy o upadłość?
Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którym znajduje się wydział gospodarczy ds. upadłościowych. Docelowo, sąd ten musi też znajdować się w obrębie miejsca zamieszkania upadłego. Przykładowo, osoba, której centrum życia mieści się w Gdańsku nie może składać wniosku do sądu w Warszawie.
6. Czy ogłoszenie upadłości oznacza utratę majątku?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z utratą prawa do zarządu nad majątkiem, który wchodzi do tzw. masy upadłości. W praktyce oznacza to zatem, że po ogłoszeniu upadłości syndyk będzie dążył do sprzedaży cennych aktywów upadłego, np. nieruchomości lub pojazdu mechanicznego. Uzyskane w ten sposób środki posłużą do zaspokojenia kosztów postępowania upadłościowego oraz wierzycieli w drodze planu podziału. Warto jednak pamiętać, że istnieje szereg ruchomości, które nie podlegają zajęciu przez syndyka. Z kolei jeśli syndyk uwzględni jakąś ruchomość (np. auto), który spełnia istotne funkcje (np. zarobkowe), to istnieje szansa wyłączenia danej ruchomości z masy upadłości.
Potrzebujesz konsultacji?
Zadzwoń na 58 380 26 56 lub kliknij "kontakt", aby wysłać e-mail!
7. Czy majątek jest niezbędny, aby uzyskać oddłużenie?
Odpowiedź jest krótka - nie, dłużnik nie potrzebuje żadnego majątku, aby móc ogłosić upadłość konsumencką, a finalnie uzyskać oddłużenie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, to zachęcamy do lektury naszego artykułu w tym zakresie: Upadłość konsumencka a brak majątku!
8. Ile trwa upadłość konsumencka?
Niestety, jest to pytanie na które ciężko jednoznacznie odpowiedzieć. Na długość trwania postępowania upadłościowego wpływ ma stosunkowo dużo czynników. Będą to m.in. sąd i jego aktualne obłożenie pracą, tryb prowadzenia postępowania, czy skład masy upadłości. Co do zasady, ustawa wskazuje ramy czasowe dla poszczególnych etapów upadłości konsumenckiej. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości powinno trwać do 2 miesięcy (w praktyce zajmuje to od 2 do 4 i więcej miesięcy, w zależności od sądu). Drugi etap, czyli procedura z udziałem syndyka winna trwać do 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości (przy braku majątku istnieje możliwość zakończenia tego etapu szybciej. Jeśli majątek jest trudny do zbycia, to może to potrwać nieco dłużej). Trzeci etap, czyli ewentualne wykonanie planu spłaty wierzycieli trwa od 1 do 36 miesięcy lub od 36 do 84 miesięcy.
9. Czy ogłoszenie upadłości zatrzymuje egzekucję komorniczą?
Tak, z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej upadły uwalnia się od komornika. Skutek ten występuje z mocy prawa, lecz konieczne jest zawiadomienie organu prowadzącego egzekucję o wydaniu postanowienia przez sąd upadłościowy. W tym właśnie celu należy syndykowi przekazać stosowne dokumenty wskazuję na to jaki komornik prowadzi egzekucję. Gdy syndyk zawiadomi organy egzekucyjne o postępowaniu upadłościowym, to komornik ma obowiązek zawieszenia egzekucji, a następnie jej umorzenia.
10. Czy przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką?
Przedsiębiorca nie może ogłosić upadłości konsumenckiej. Warunkiem wszczęcia takiego postępowania jest status konsumenta. Nie wyklucza to jednak sytuacji, w której dłużnik będący przedsiębiorcą zamyka działalność gospodarczą i wtedy podejmuje starania celem ogłoszenia upadłości jako konsument. Należy jednak pamiętać, że niewypłacalny przedsiębiorca winien podjąć starania celem ogłoszenia upadłości jako przedsiębiorca w terminie 30 dni od momentu powstania stanu niewypłacalności. Więcej na ten temat w artykule: Upadłość firmy!
11. Jakie są korzyści ogłoszenia upadłości konsumenckiej?
W przypadku osób, które nie są w stanie spłacić swoich zobowiązań ogłoszenie upadłości konsumenckiej znacznie podniesie komfort życia i wywołuje szereg korzyści. Po pierwsze, upadły ma przeświadczenie, że poczynił już 1 krok do uwolnienia się od zobowiązań. Mniej stresu powoduje lepszą jakość codziennego życia. Po drugie, upadły uwalnia się od windykatorów i komornika. Po trzecie, w przypadku utraty nieruchomości upadły ma możliwość uzyskania środków na najem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat. Po czwarte, efektem postępowania upadłościowego jest uzyskanie oddłużenia.
12. Czy sąd może oddalić wniosek o upadłość lub odmówić oddłużenia?
Oddalenie wniosku o upadłość konsumencką, przy spełnieniu wcześniej już wspomnianych przesłanek do ogłoszenia upadłości, jest mało realne. Z kolei odmowa oddłużenia upadłego jest możliwa, jeżeli doprowadził on do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej rozmiary na skutek celowego działania. Przykładem celowego działania będzie m.in. trwonienie majątku lub jego części składowych, które skutkuje powstaniem stanu niewypłacalności. Powodem odmowy oddłużenia może być też tzw. recydywa upadłościowa. Jeśli wobec upadłego prowadzone było wcześniej postępowanie upadłościowe, które zakończyło się jego całkowitym lub częściowym oddłużeniem, to również występuje podstawa do odmowy oddłużenia. Warto jednak pamiętać, że powyższe okoliczności nie muszą ostatecznie zamykać drogi do uwolnienia się od długów. Sąd może mimo wszystko oddłużyć takiego upadłego, jeśli jest to uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Wsparcie prawne
Zadzwoń na 58 380 26 56 lub kliknij "kontakt", aby wysłać e-mail!
13. Ile kosztuje upadłość konsumencka?
W przypadku samodzielnego prowadzenia sprawy koszty upadłości konsumenckiej nie są wysokie. Samo złożenie wniosku do sądu wiąże się z opłatą w wysokości 30 złotych. Koszty, które powstają po ogłoszeniu upadłości (tzn. koszty postępowania upadłościowego) są tymczasowo pokrywane ze środków skarbu państwa. Ostatecznie są one umarzane względem upadłego lub uwzględniane w planie spłaty wierzycieli. Sytuacja wygląda zgoła odmiennie w przypadku posiłkowania się pełnomocnikiem w sprawie (np. adwokat lub doradca restrukturyzacyjny). W takim wypadku dłużnik winien się liczyć z kosztem rzędu kilku lub kilkunastu tysięcy złotych za prowadzenie sprawy. Wysokość wynagrodzenia kancelarii zależna jest bowiem od zakresu pracy oraz stopnia skomplikowania sprawy potencjalnego klienta.
14. Czy w ramach upadłości zostaną umorzone wszystkie zobowiązania?
Co do zasady, umorzeniu w upadłości konsumenckiej podlega każde zobowiązanie pieniężne powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości. Będą to zatem długi względem banków, parabanków, a także te wynikające np. z nieopłaconych rachunków. Upadłość konsumencka obejmuje również zobowiązania względem osób prywatnych. Co istotne, byli przedsiębiorcy mający zaległości względem byłych kontrahentów, urzędu skarbowego lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych również powinni traktować upadłość konsumencką jako koło ratunkowe.
Ustawodawca uniemożliwił doprowadzenie do umorzenia czterech rodzajów zobowiązań w toku postępowania upadłościowego. Będą to alimenty, odszkodowanie na osobie, kara grzywny lub inna kara zasądzona przez sąd karny, a także wierzytelność celowo pominięta przez dłużnika we wniosku o upadłość.
15. Co obejmuje świadczona przez nas pomoc pod kątem upadłości konsumenckiej?
Jako kancelaria specjalizująca się w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych możecie Państwo liczyć na kompleksowe wsparcie prawne na każdym etapie postępowania upadłościowego. Trzon naszego zespołu stanowią doradca restrukturyzacyjny (syndyk) oraz adwokat, którzy przy wsparciu pozostałych członków zespołu, przeprowadzili się już ponad 3000 spraw związanych z niewypłacalnością. Nasi klienci mogą liczyć na wsparcie nie tylko w miastach, w których mieszczą się nasze biura - Gdańsk, Gdynia czy Warszawa. Reprezentujemy klientów na terenie całego kraju i mamy doświadczenie w prowadzeniu spraw przed każdym możliwym sądem upadłościowym w Polsce.
Z uwagi na złożoność spraw zapewniamy pomoc w zakresie m.in.:
- przygotowania i odtworzenia niezbędnych do prowadzenia sprawy dokumentów
- sporządzenia wniosku o ogłoszenie upadłości wraz z załącznikami
- przygotowujemy wnioski o zabezpieczenie majątku przed ogłoszeniem upadłości, o ile jest to konieczne
- reprezentujemy przed sądem w trakcie postępowania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a także w trakcie postępowania upadłościowego właściwego
- uczestniczymy w rozmowach z syndykiem
- opracowujemy wszystkie niezbędne pisma procesowe w trakcie procedury z udziałem syndyka
- sporządzamy ewentualne zażalenia na postanowienia sądu
- składamy, o ile to konieczne, zastrzeżenia pod kątem projektu planu spłaty wierzycieli.
16. Jaki jest termin do złożenia wniosku o upadłość konsumencką?
Niewypłacalność konsument nie jest zobowiązany do złożenia wniosku o upadłość konsumencką w konkretnym terminie. Zasadniczo można powiedzieć, że jest to przywilej, z którego dłużnik może, lecz nie musi skorzystać. Z tego też względu dłużnik składający wniosek o upadłość konsumencką nie musi obawiać się tego, iż może złożyć wniosek spóźniony.
W nieco innej sytuacji są osoby fizycznej, które prowadzą działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy są zobligowani do złożenia wniosku o upadłość w terminie 30 kolejnych dni od momentu wystąpienia stanu niewypłacalności. W przeciwnym wypadku możliwe jest wystąpienie innego rodzaju odpowiedzialności.
17. Nie pamiętam o wszystkich swoich długach.
W swojej praktyce często mamy do czynienia z dłużnikami, których zobowiązania powstały kilka lub kilkanaście lat temu. Dodając do tego liczne przeprowadzali, czy brak przywiązywania większej wagi do przychodzącej korespondencji, ustalenie wszystkich zobowiązań może być trudne. Czy w takiej sytuacji można przystąpić do upadłości?
Obowiązkiem dłużnika jest wskazanie wszystkich swoich wierzycieli. Odpowiada on bowiem za rzetelne przygotowanie wniosku o ogłoszenie upadłości. Niemniej, nie mając pewności czy wszyscy wierzyciele zostali ujęci, nie trzeba się jednak aż nadto obawiać. Sąd kończący postępowanie wskazuje, że umorzeniu podlegać będą zobowiązania pieniężne powstałe przed ogłoszeniem upadłości. Od tej zasady są pewne wyjątki, ale o nich była mowa w punkcie 14.
18. Z czym wiąże się upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka wiąże się przede wszystkim z utratą prawa do zarządu nad majątkiem, lecz ostatecznie winna być prowadzona w taki sposób, aby doszło do oddłużenia tzw. rzetelnego konsumenta. Warto pamiętać, że upadłość konsumencka jest procedurą kilkuetapową. Zakończenie pierwszego etapu, czyli rozpoznanie wniosku o upadłość już wywołuje pierwsze skutki prawne względem upadłego. Upragniony efekt w postaci oddłużenia następuje jednak po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego właściwego (2 etap) lub po wykonaniu planu spłaty wierzycieli (3 etap).
Upraszczając, warto jednak wskazać, że upadłość konsumencka wiąże się m.in. z:
- utratą majątku, jeśli takowy występuje. W przypadku jego braku upadły nic nie traci;
- umorzeniem postępowań egzekucyjnych;
- szczegółową weryfikacją upadłego pod kątem czynności prawnych dotyczących majątku dokonanych na przestrzeni ostatnich 5-lat;
- powstaniem rozdzielności majątkowej między małżonkami żyjącymi we wspólnocie majątkowej;
- umorzeniem zobowiązań upadłego niezaspokojonych w toku postępowania.
19. Czy upadłość konsumencka ma sens?
Odpowiadając na pytanie, czy upadłość konsumencka ma sens i znając meandry związane z tym postępowaniem nie sposób dojść do innego wniosku, aniżeli: tak, upadłość konsumencka ma ogromny sens. Wyjaśniając wszelakie wątpliwości warto posłużyć się przykładami z życia.
Stan faktyczny nr 1: dłużnik posiadał 150 tys. zł długu i 4 wierzycieli. Jego dochód wynosił 3 tys. zł netto. Nie posiadał żadnego majątku i nic nie zbywał/nie darował na przestrzeni ostatnich 5 lat. Od wielu lat prowadzone są wobec niego egzekucje komornicze. Niewypłacalność upadłego nie jest skutkiem jego umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa, ani w ten sam sposób nie doszło do pogłębienia stanu niewypłacalności. Jak w takiej sytuacji przebiegała upadłość konsumencka?
Sąd ogłosił upadłość i postanowił, że postępowanie będzie prowadzone w tzw. uproszczonym trybie. Do postępowania przystąpił syndyk, który nie zajął żadnych nieruchomości lub ruchomości. Powiadomił za to pracodawcę upadłego, który przekazywał część dochodu (w wysokości do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę) do masy upadłości. Postępowanie z udziałem syndyk trwało 5 miesięcy. Projekt planu spłaty wierzycieli przygotowany przez syndyka znalazł poparcie sądu. Upadły został zobowiązany do przeznaczenia 350 zł w skali miesiąca celem spłaty wierzycieli przez kolejne 36 miesięcy. Po wykonaniu planu w całości i oddaniu kwoty 12 600 zł przez 3 lata, pozostała kwota zadłużenia, tzn. 137 400 zł, zostanie wobec upadłego umorzone.
Stan faktyczny nr 2: dłużnik prowadził niegdyś z powodzeniem działalność gospodarczą i z powodu nierzetelnego kontrahenta utracił zdolność do regulowania swoich zobowiązań. Posiadał 26 wierzycieli na łączną kwotę w wysokości ok. 1 300 000 zł. Majątkiem dłużnika była obciążona hipoteką banku nieruchomość oraz 2 auta. Wartość rynkowa nieruchomości to ok. 660 000 zł, a aut ok. 100 000 zł. Dłużnik będąc już osobą niewypłacalną zaciągnął 2 kolejne zobowiązania licząc na poprawę kondycji przedsiębiorstwa. W wyniku braku zapłaty należnej mu faktury przez kontrahenta, dłużnik zdecydował się przystąpić do upadłości konsumenckiej.
Sąd ogłaszając upadłość zdecydował, iż postępowanie będzie prowadzone na tzw. zasadach ogólnych. Powodem był majątek znacznych rozmiarów oraz znaczna liczba wierzycieli. Syndyk, opierając się na opinii rzeczoznawców, spieniężył nieruchomość upadłego za kwotę 590 000 zł. Z kolei oba auta zostały spieniężone za 75 000 zł łącznie. Na skutek sprzedaży nieruchomości przez syndyka złożyliśmy w imieniu upadłego wniosek o środki na najem innego lokalu mieszkalnego na okres 2 lat. Sąd przeznaczył środki na wnioskowany okres i przychylił się do kwoty w wys. 3 000 zł/msc. Upadły otrzymał zatem 72 000 zł celem zapewnienia dachu nad głową dla siebie i najbliższej rodziny przez najbliższe 2 lata. Ostatecznie sąd ustanowił jeszcze plan spłaty wierzycieli na okres 56 miesięcy z ratą w wysokości 800 zł. Ostateczny rozrachunek był następujący:
- do masy upadłości wpłynęło łącznie 665 000 zł;
- sąd wydzielił z masy upadłości 72 000 zł na najem mieszkania dla rodziny upadłego, zatem pozostało 593 000 zł w masie;
- koszty postępowania upadłościowego wyniosły ok. 45 000 zł, zatem stan masy upadłości wynosił ok. 548 000 zł;
- w ramach planu podziału doszło do podziału 548 000 zł pomiędzy wierzycieli;
- pozostałe i niezaspokojone zobowiązania wyniosły zatem 752 000 zł;
- upadły ma jeszcze do wykonania plan spłaty wierzycieli na łączna kwotę 44 800 zł;
- po jego wykonaniu zostanie umorzone 707 200 zł.