Upadłość konsumencka 2020 przechodzi istotną rewolucję. Upadłość osoby fizycznej na przestrzeni ostatnich kilku lat zyskiwała coraz większą popularność wśród osób, które borykają się ze spłatą zobowiązań. Nowelizacje prawa upadłościowego z początku 2015 i 2016 roku przyczyniły się do uwolnienia wielu dłużników od niemożliwych do spłaty długów. Wśród upadłych są byli przedsiębiorcy, emeryci, osoby, które utraciły pracę lub zdrowie, a także te nieposiadające jakiegokolwiek majątku i wiele innych. Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości, poprzedzone weryfikacją przyczyn powstania stanu niewypłacalności, a także rzetelna współpraca z syndykiem najczęściej wiązała się z pewnością oddłużenia.
Najnowsza nowelizacja prawa upadłościowego, która wejdzie w życie już w 2020 roku, wprowadza gruntowne przeobrażenia. O tym, jakie najistotniejsze zmiany czekają dłużników w poniższym artykule. Analizie zostały poddane jedynie przepisy dotyczące upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Zasady prowadzenia postępowania upadłościowego
Art. 491(1) ustawy Prawo upadłościowe (dalej PU) wskazuje, że tzw. upadłość konsumencką mogą ogłosić osoby, które nie mają możliwości ogłoszenia upadłości zgodnie z przepisami działu II tytułu I części pierwszej. Regulacje wspomnianego działu odnoszą się do postępowania upadłościowego m.in. wobec przedsiębiorstw.
Zmiana, która wejdzie w życie w dniu 23 marca 2020 r. umożliwia prowadzenie postępowania upadłościowego konsumenta według reguł przewidzianych dla firm, jeżeli uzasadnia to znaczny rozmiar majątku dłużnika, liczba wierzycieli lub inne przewidywania co do zwiększonego stopnia skomplikowania sprawy. W postępowaniu tym, stosowany jest również art. 361 PU, który wskazuje powody umorzenia procedury upadłościowej. Wśród nich będzie obowiązywała m.in. zasada, według której sąd może umorzyć postępowanie, jeśli wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoją wierzytelność domagają się umorzenia, a upadły wyraził na to zgodę.
Bez zmian pozostaje brak wymogu posiadania majątku przez dłużnika będącego konsumentem.
Upadłość konsumencka 2020 i pre-pack?
Nowym rozwiązaniem w upadłości konsumenckiej będzie wykorzystanie tzw. przygotowanej likwidacji – upadłość w ramach pre-packu. Oznacza to, że uczestnik postępowania może złożyć wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży składników majątku o znacznej wartości (np. nieruchomości), a przepisy art. 56a – 56h stosuje się odpowiednio.
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z nami 58 380 26 56 lub kliknij w "kontakt"!
Przepisy ustawy niestosowane w upadłości konsumenckiej
Art. 491(2) PU wraz z 24 marca 2020 r. zyska nowe brzmienie. Będzie on jasno wskazywał, że w upadłości konsumenckiej:
art. 21, art. 25, art. 145, art. 151–155, art. 163, art. 164, art. 168 ust. 1–3 i 5, art. 176 ust. 2, art. 244, art. 245, art. 253–264, art. 307 ust. 1, art. 337–339, art. 343 ust. 1a, art. 346 ust. 2 i art. 347–356 oraz art. 358–366 nie stosuje się. Przepisy art. 13, art. 22a, art. 32 ust. 5, art. 36–40 i art. 43 stosuje się odpowiednio jedynie wówczas, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości złożył wyłącznie wierzyciel. Przepis art. 361 stosuje się odpowiednio jedynie wówczas, gdy upadłość została ogłoszona wyłącznie na skutek uwzględnienia wniosku wierzyciela.
Więcej danych identyfikacyjnych we wniosku o ogłoszenie upadłości
Wniosek o "upadłość konsumencką 2020" będzie składany na formularzu urzędowym. W tym zakresie nie następują żadne zmiany. Dłużnik będzie musiał dodatkowo wskazać i złożyć:
- nr NIP, jeżeli był dłużnikowi nadany w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku;
- informację o przychodach oraz kosztach utrzymania siebie i osób pozostających na utrzymaniu za ostatnie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
- informację o czynnościach prawnych, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach, a także tych dotyczących ruchomości, wierzytelności i innych praw o wartości przekraczającej 10 000 zł w okresie ostatnich 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
- oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Gdy dłużnik złoży oświadczenie niezgodne z prawdą, to ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą.
Upadłość konsumencka 2020 i przesłanki
Obecny stan prawny przewiduje możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej wobec dłużnika, który stał się niewypłacalny nie na skutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa i w ten sam sposób nie dopuścił się pogłębiania tego stanu. Do oddalenia może również dojść, jeżeli zachodzi któraś z przesłanek negatywnych względnych.
W dniu 24 marca 2020 r. dojdzie do uchylenia art. 491(4) PU, a zatem zostanie zniesiony obowiązek weryfikacji przyczyn niewypłacalności przez sąd na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie upadłości. W związku z tym, upadłość konsumencka będzie możliwa, jeśli dłużnik popadł w stan niewypłacalności. Oznacza to zatem, że wszczęcie postępowania nie powinno stwarzać większych trudności. Problematyczna będzie kwestia uzyskania oddłużenia, lecz o tym w dalszej części artykułu.
Zobacz jak od A do Z przebiega nowa upadłość konsumencka
Zgłaszanie wierzytelności przez wierzycieli bezpośrednio do syndyka
Postępowanie upadłościowe powinno przebiegać sprawnie i w możliwie szybkim okresie czasu zostać zakończone. Praktyka pokazuje jednak co innego i niekiedy mało skomplikowane postępowania trwają miesiącami. Tym, co ma skrócić procedurę jest zgłaszanie wierzytelności przez wierzycieli bezpośrednio do syndyka. Powinno to nastąpić w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w rejestrze.
W obecnym stanie prawnym, zgłoszenia te są w pierwszej kolejności kierowane do sądu, a tam weryfikowane pod kątem formalnych. Ostatecznie są one przesyłane syndykowi w celu sporządzenia listy wierzytelności.
Zmiana tychże zasad nastąpi również z dniem 24 marca 2020 r. Przewiduje się jednocześnie, że upadłość konsumencka 2020 nabierze tempa!
Jesteś dłużnikiem i szukasz pomocy?
Sprawdź jak pomagamy lub zadzwoń: 58 380 26 56!
Plan spłaty wierzycieli i oddłużenie na nowych zasadach
O ile ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie będzie trudne, o tyle skutek w postaci oddłużenia będzie trudniejszy do osiągnięcia. Po zmianie przepisów w 2020 r. ustawodawca będzie przewidywał trzy możliwe warianty po wykonaniu ostatecznego planu podziału przez syndyka:
- ustalenie planu spłaty wierzycieli;
- umorzenie zobowiązań bez planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli;
- warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez planu spłaty, jeżeli niezdolność nie ma charakteru trwałego.
Czym jest warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez planu spłaty?
Warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez planu spłaty jest możliwe, gdy w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu, na skutek którego sąd, uznając, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu i ustali plan spłaty wierzycieli. Dopuszczalne będzie także, na wniosek upadłego lub wierzyciela, uchylenie warunkowego umorzenia zobowiązań i ustalenie planu spłaty również po upływie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu.
Plan spłaty wierzycieli po nowelizacji 2020
Ustawodawca wprowadzi zasadę, zgodnie z którą sąd może ustanowić plan spłaty wierzycieli na okres do 36 miesięcy lub na okres nie krótszy niż 36 miesięcy, lecz nie dłuższy niż 84 miesiące.
Jeśli zatem sąd zdecyduje o warunkowym umorzeniu zobowiązań i w okresie kolejnych 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia wierzyciel złoży wniosek o ustalenie planu spłaty, a ten zostanie ustalony na okres 7 lat, to postępowanie ulegnie znaczącemu wydłużeniu (nawet do 12 lat).
Więcej na temat planu spłaty wierzycieli
Kiedy sąd może odmówić oddłużenia?
Sąd odmówi umorzenia zobowiązań, warunkowego umorzenia zobowiązań lub ustalenia planu spłaty, kiedy upadły doprowadzi do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększy jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, chyba że jest to uzasadnione klauzulami rozsądku.
W praktyce, będzie to oznaczać, że „przeniesienie” momentu weryfikacji przyczyn niewypłacalności dłużnika do etapu planu spłaty wierzycieli lub umorzenia zobowiązań bez planu ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie będzie musiało oznaczać uzyskania oddłużenia.
Zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez konsumenta
Umożliwienie konsumentowi zawarcia układu z wierzycielami można traktować jako “zapożyczenie” takiego rozwiązania z ustawy Prawo restrukturyzacyjne, która stosowana jest wobec profesjonalnych podmiotów obrotu gospodarczego – przedsiębiorstw. Tego typu postępowanie ma chronić firmy przed ogłoszeniem upadłości.
Od dnia 24 marca 2020 r. dłużnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, który stał się niewypłacalny, może wystąpić do sądu upadłościowego o otwarcie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu
wierzycieli.
Co więcej, sąd może skierować dłużnika, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, do postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli, chyba że dłużnik we wniosku o ogłoszenie upadłości złożył oświadczenie, że nie wyraża zgody na udział w postępowaniu o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli.
Więcej na temat układu konsumenckiego
Zwięzłe podsumowanie
"Upadłość konsumencka 2020" jest postępowaniem, które posiada swoje wady i zalety. Niemniej, zmienia się moment kluczowy dla całego postępowania upadłościowego i upadłego. Jeszcze do niedawna najistotniejsze było samo ogłoszenie upadłości. Późniejsze oddłużenie było "pro formą", jeśli upadły niczego nie ukrywał i współpracował z syndykiem. Z tego też powodu ewentualna pomoc prawna była najbardziej wskazana w pierwszym etapie procedury. W związku z nowelizacją zalecane jest wsparcie przez cały okres postępowania upadłościowego.
Sprawdź jak pomagamy w uzyskaniu oddłużenia - Nowa upadłość konsumencka
Autor artykułu:
Filip Kozik – syndyk i doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.