Oddłużenie jest końcowym efektem prawidłowo przeprowadzonej upadłości konsumenckiej. Na jego skutek dochodzi do umorzenia wszystkich zobowiązań pieniężnych upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości. Ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki w kontekście umarzalnych długów, o których mowa w artykule Jakie długi podlegają umorzeniu w upadłości konsumenckiej?
Zanim jednak do ostatecznego oddłużenia upadłego dojdzie, to jego uwolnienie się od długów może być poprzedzone kilkoma różnymi wariantami. Należy pamiętać, że upadłość konsumencka może zakończyć się:
a) odmową oddłużenia, gdy dłużnik celowo doprowadził do swojej niewypłacalności;
b) warunkowym oddłużeniem;
c) planem spłaty wierzycieli i oddłużeniem w pozostałym zakresie;
a także d) automatycznym oddłużeniem, które nie wymaga jakichkolwiek dalszych spłat od upadłego.
Na czym polega automatyczne oddłużenie?
Automatyczne oddłużenie to w zasadzie najbardziej pożądany finał postępowania upadłościowego. Nie wymaga on od upadłego jakichkolwiek dalszych spłat w ramach planu spłaty wierzycieli (pod warunkiem, że został on ustanowiony), a także upadły nie musi czekać kolejnych 5 lat na oddłużenie jak ma to miejsce w przypadku warunkowego oddłużenia.
Uzyskanie oddłużenia w tenże sposób nie jest jednak tak proste jak mogłoby się wydawać. Ustawodawca przewidział dwa przypadku, w których dopuszcza się możliwość automatycznego oddłużenia upadłego. Pierwszy ma związek z aktualną sytuacją upadłego, a drugi... ze szczęściem.
Automatyczne oddłużenie, czyli szybki finał upadłości konsumenckiej
Do umorzenia wszystkich zobowiązań pieniężnych powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez sąd, bez konieczności wykonywania planu spłaty wierzycieli i korzystania z warunkowego oddłużenia, dochodzi wtedy gdy upadły wykazuje tzw. trwałą niezdolność do wykonywania jakichkolwiek spłaty w ramach planu spłaty wierzycieli.
Przekładając to na nieco bardziej zrozumiały język - przyczyna dla której upadły nie może wykonywać planu spłaty nie może być chwilowa. Osoby poszukujące pracy lub mające małe dziecko na wychowaniu zasadniczo nie powinny liczyć na automatyczne oddłużenie. W tego typu przypadkach zastosowanie może mieć warunkowe oddłużenie lub nawet ustalenie planu spłaty wierzycieli, a następnie oddłużenie.
Na tego typu finał postępowania upadłościowego mogą liczyć szczególnie osoby w bardzo podeszłym wieku lub mające poważne problemy zdrowotne, które przekładają się na brak możliwości podjęcia pracy. Automatyczne oddłużenie może też być brane pod rozwagę wobec osoby, która zarabia tyle, aby pokryć wyłącznie niezbędne koszty bytowe. Co istotne, jednocześnie nie powinna posiadać jakichkolwiek kwalifikacji pozwalających na zwiększenie swoich zarobków.
Co z tym szczęściem w kontekście upadłości konsumenckiej?
Szczęście w tym przypadku ma ścisły związek ze zgłoszeniami wierzytelności dokonywanymi przez wierzycieli. Celem przypomnienia. Tuż po ogłoszeniu upadłości przez sąd i dokonaniu obwieszczenia przez syndyka, wierzyciele mają 30 dni na to, aby zgłosić swoją wierzytelność. Zgłoszenia te dają wyraz tego, że konkretne podmioty są zainteresowane prowadzonym postępowaniem upadłościowym. Jeśli do masy upadłości udaje się zgromadzić jakiekolwiek fundusze lub upadły wykonuje plan spłaty wierzycieli przed ostatecznym oddłużeniem, to tylko ci wierzyciele mogą liczyć na zaspokojenie.
Poznaj najczęstsze pytania w kontekście upadłości konsumenckiej - Upadłość Q&A
W przypadku, gdy wierzyciele nie wyrażają zainteresowania prowadzonym postępowaniem, to ustawodawca wyszedł z założenia, że nikogo na siłę nie trzeba uszczęśliwiać. Wtedy też możliwe jest uzyskanie przez upadłego automatycznego oddłużenia.
Jeśli upadły nie kwalifikuje się na automatyczne oddłużenie, to na co?
Jak wspomniałem we wstępie do niniejszego artykułu, wariantów zakończenia upadłości konsumenckiej, poza wspomnianym już automatycznym oddłużeniem, może być kilka:
a) plan spłaty wierzycieli - więcej na ten temat w niniejszym artykule Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej
b) warunkowe oddłużenie - gdy upadły wykazuje czasową przeszkodę do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. W takiej sytuacji przez 5 kolejnych lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym oddłużeniu upadły, a także wierzyciele, mogą złożyć wniosek o ustanowienie planu spłaty, jeśli jego sytuacja zarobkowa ulegnie poprawie;
c) odmowa oddłużenia - jeżeli sąd ustali, iż niewypłacalność upadłego była skutkiem jego celowego działania, czego przykładem może być np. trwonienie majątku lub jego części składowych.
Autor artykułu:
Filip Kozik – syndyk i doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.
