Z cyklu obalamy mity – jak często można ogłosić upadłość konsumencką?

W myśl niesławnej propagandy pewnego reżimu, który istotnie namieszał w pierwszej połowie XX wieku w Europie - "kłamstwo powtórzone 1000 razy w końcu przyjmowane jest za prawdę". Nie inaczej jest w kontekście treści powielanych w środkach masowego przekazu, głównie w internecie. Na różnych forach służących do dzielenia się wiedza m.in. na temat upadłości, a nawet na blogach prowadzonych przez prawników (?) pojawiają się tezy, jakoby dłużnik mógł ogłosić upadłość konsumencką raz na 10 lat.

Często musimy wyprowadzać z tego błędnego przeświadczenia w trakcie konsultacji z klientami, więc zdecydowaliśmy podzielić się tą wiedzą z szerszym gronem odbiorców.

Jak powstała teza o 10-letnim okresie oczekiwania na ponowne ogłoszenie upadłości?

Przepisy prawa upadłościowego, które obowiązywały do 23 marca 2020 r. warunkowały ogłoszenie upadłości konsumenckiej od stopnia zawinienia dłużnika w kontekście powstania stanu niewypłacalności. Umyślne działanie oraz rażące niedbalstwo zamykały możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Oprócz ww. przesłanek negatywnych bezwzględnych były też takie, które mogły, ale nie musiały powodować oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zasadniczo, okoliczności te badano na przestrzeni ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku o upadłość. Wśród nich można wymienić m.in. terminowy wniosek o upadłość przedsiębiorcy lub prowadzone wcześniej postępowanie upadłościowe, w którym doszło jego umorzenia z innych przyczyn, aniżeli na wniosek samego dłużnika.

Obowiązywał jeszcze wówczas art. 491(4) ust. 3 prawa upadłościowego, który wskazywał m.in., że:

"sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postepowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań (...)".

Błędne informacje w sieci pojawiają się zatem na skutek niezrozumienia przepisów. Z powyższych należy wywnioskować, że:

1. ogłoszenie upadłości nie było możliwe, jeśli wcześniej złożony wniosek o upadłość został oddalony z powodu umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa;
2. sąd mógł ponownie ogłosić upadłość wobec osoby, która wcześniejsze postępowanie upadłościowe samodzielnie umorzyła (bo znalazła dobrze płatną pracę i istniała szansa porozumienia z wierzycielami);
3. sąd oddalał ponownie złożony wniosek o upadłość, gdy dłużnik został już oddłużony całkowicie lub częściowo w procedurze upadłościowej w okresie ostatnich 10 lat. W tym przypadku istniały jednak pewne wyjątki. Sąd mógł ponownie ogłosić upadłość, jeśli było to uzasadnione klauzulami rozsądku.

Jak zatem wskazano, ogłoszenie upadłości konsumenckiej było możliwe częściej niż raz na 10 lat. Wiele natomiast zależało od powodów niepowodzenia poprzedniego postępowania upadłościowego.

To tyle, jeśli chodzi o przepisy, które obowiązywały do końca I kwartału 2020 r.

Co z 10-letnim okresem i nową upadłością konsumencką?

Upadłość konsumencka po 24 marca 2020 r. przeszła gruntowną rewolucję. Szerzej o tych zmianach pisaliśmy w artykule: Upadłość konsumencka 2020 - co należy wiedzieć? Od wskazanej wyżej daty nie obowiązuje już wcześniej wspomniany art. 491(4) PU. Obecne przepisy nie warunkują ogłoszenia upadłości od jakichkolwiek czynności, które miały miejsce w ostatnich 10 latach.

Istnieje jednak przepis, który zakłada:

• odmowę oddłużenia lub;
• odmowę ustalenia planu spłaty wierzycieli lub;
• odmowę warunkowego oddłużenia;

m.in. gdy w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku o upadłość było już prowadzone postępowanie upadłościowe, w którym dłużnika oddłużono całkowicie lub częściowo. Nie będzie to jednak miało znaczenia, jeśli sytuację upadłego można "podeprzeć" klauzulami rozsądku (względy humanitarne lub słuszności).

Reasumując, ogłoszenie upadłości jest możliwe częściej niż raz na 10 lat. Co więcej, jest możliwe również wtedy, kiedy w ostatnich 10 latach dłużnik był już oddłużony w upadłości. Warunkiem jest jednak wykorzystanie klauzul rozsądku.

Sprawdź jak przebiega nowa upadłość konsumencka !

Kilka przykładów ponownej próby ogłoszenia upadłości

1. Dłużnik złożył wniosek o upadłość konsumencką w 2016 r. Wniosek został oddalony z uwagi na winę umyślną w doprowadzeniu do niewypłacalności. Dłużnik może się starać ponownie o ogłoszenie upadłości, art. 491(4) PU już nie obowiązuje.
2. Wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką w 2016 r. Następnie, upadły znalazł dobrze płatną pracę i złożył wniosek o umorzenie postępowania upadłościowego. Dłużnik może starać się ponownie o ogłoszenie upadłości i uzyskanie oddłużenia.
3. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nastąpiło w 2016 r. Następnie sąd umorzył postępowanie, ponieważ dłużnik podał nieprawdziwe informacje. Dłużnik może złożyć ponownie wniosek o ogłoszenie upadłości.
4. Dłużnik został oddłużony w całości w 2016 r. W 2020 r. złożył ponownie wniosek o ogłoszenie upadłości. Sąd ogłasza wobec niego upadłość, ale upadły może nie uzyskać oddłużenia. Chyba, że jego ponowną niewypłacalność można uzasadnić względami humanitarnymi lub słuszności.