Upadłość konsumencka członka zarządu spółki z o.o., lub jej prezesa, jest często koniecznością, która pozwala na powrót do powszechnego obrotu gospodarczego bez bagażu długów. O ile funkcjonowanie zadłużonego członka zarządu w strukturze spółki z o.o. jest możliwe, a w praktyce bardzo często występujące, o tyle może mieć ono negatywny wpływ na zdolność do pozyskania zewnętrznego finansowania przez samą spółkę. Tego typu trudności najczęściej występują, gdy spółka stara się o leasing lub kredyt inwestycyjny. Weryfikacji dokonywanej przez bank podlega zarówno sama spółka, jak i jej członkowie zarządu. W przypadku kiepskiej historii kredytowej reprezentanta spółki można spodziewać się decyzji odmownej. Tego typu okoliczności oraz względy prywatne powodują, że upadłość konsumencka może okazać się dla członka zarządu istnym kołem ratunkowym.
Kto ponosi odpowiedzialność za długi spółki z o.o.?
Istotą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest... ograniczenie odpowiedzialności właścicieli spółki. Spółka z o.o. tworzy odrębny byt prawny i we własnym imieniu może gromadzić majątek, a także zaciągać zobowiązania. Jeśli już o zobowiązaniach mowa, to należy mieć na względzie to, kto ponosi odpowiedzialność, jeśli biznes okaże się niewypałem.
Co do zasady, odpowiedzialną za swoje długi jest sama spółka. Jeśli posiada ona wartościowe aktywa (np. nieruchomości), to potencjalni wierzyciele mogą zostać z nich zaspokojeni. Jednakże spółka, samodzielnie i bez udziału czynnika ludzkiego, nie jest w stanie funkcjonować, świadczyć usług i zaciągać zobowiązań. Za spółką "stoją" przecież ludzie, którzy wyznaczają jej kierunek. Organem, który w obliczu niewypłacalności może zostać odpowiedzialnym za zobowiązania spółki jest jej zarząd.
Sprawdź co zrobić, aby zarząd uwolnił się od zobowiązań spółki z o.o. Szczegóły w artykule: Upadłość spółki z o.o.
Warunki ogłoszenia upadłości konsumenckiej a członek zarządu spółki
Liberalizacja przesłanek umożliwiających ogłoszenie upadłości konsumenckiej z marca 2020 r. w dużej mierze ułatwiła życie wielu zadłużonym członkom zarządu spółek. Przed zmianą przepisów dochodziło bowiem do weryfikacji, czy dłużnik (w tym także członek zarządu spółki) złożył wniosek o upadłość, jeśli był do tego zobowiązany poprzez zaistnienie stanu niewypłacalności jego firmy (np. spółki z o.o.). Bierność dłużnika w tym zakresie mogła skutkować oddaleniem wniosku o upadłość konsumencką. Wyjątkiem były sytuacje umożliwiające wykorzystanie tzw. klauzul rozsądku, czyli względów słuszności lub humanitarnych.
W kontekście powyższej sytuacji spotykaliśmy się z różną praktyką sądów. W wybranej części orzecznictwa jednoznacznie wskazywano, że dłużnik czyniący starania celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie mógł być rozliczany z tego, czy złożył we właściwym czasie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. Warunek ten, zdaniem części sądów, dotyczył dłużników prowadzących niegdyś jednoosobową działalność gospodarczą.
Zmiana w prawie upadłościowym z marca 2020 r. znacznie ułatwiła byt osób będących w zarządzie spółki starających się o upadłość konsumencką. Na chwilę obecną do ogłoszenia upadłości należy wykazać kilka okoliczności.
Warunki upadłości konsumenckiej:
Stan niewypłacalności rozumiany przez pryzmat utraty zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W kontekście konsumentów wystarczy utrata możliwości spłaty jednego z wielu zobowiązań, aby została spełniona podstawowa przesłanka w postaci niewypłacalności.
Konsumencka zdolność upadłościowa sprowadza się do tego, że dłużnik nie może być przedsiębiorcą. Przez przedsiębiorcę należy rozumieć m.in. osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą we własnym imieniu lub zawodową. Upadłości konsumenckiej nie ogłosi zatem osoba, która wciąż posiada jednoosobową działalność gospodarczą lub jest wspólnikiem spółki osobowej. W rozumieniu kodeksu cywilnego, członek zarządu spółki lub jej udziałowiec nie spełnia znamion definicji przedsiębiorcy.
Centrum życia na terenie kraju służy umożliwieniu przeprocesowania wniosku o upadłość konsumencką przed polskim sądem. Jeśli dłużnik nie posiada żadnego związku z Polską bowiem od wielu lat mieszka za granicą, to właściwy dla sprawy winien być sąd zagraniczny.
W przypadku pełnienia funkcji w zarządzie spółki lub nawet posiadania jej udziałów nie występują przeszkody formalne do upadłości konsumenckiej. Nie zmienia to jednak faktu, że pełnienie funkcji w zarządzie spółki może wiązać się z innymi aktywnościami gospodarczymi, więc warto rozważyć kilka możliwych wariantów.
Upadłość konsumencka członka zarządu spółki a brak innej działalności
Chcąc zobrazować Państwu możliwe warianty w pierwszej kolejności przywołam przykład, w którym członek zarządu spółki nie prowadzi żadnej innej działalności i nie posiada udziałów w spółce. Z kolei wynagrodzenie wypłacane jest w oparciu o umowę o pracę, zlecenia lub uchwałę wspólników. Dodatkowo, załóżmy, że długi pochodzą z prywatnej aktywności i mają związek z niespłaconym kredytem hipotecznym.
W powyższym stanie faktycznym, upadłość konsumencka członka zarządu nie budzi żadnych wątpliwości. Spełnione zostają trzy podstawowe warunki - niewypłacalność, konsumencka zdolność upadłościowa i centrum życia na terenie RP. Jeśli dojdzie do wydania postanowienia o upadłości, to do masy upadłości członka zarządu wejdzie jego prywatny majątek, a także odpowiednia część dochodu z tytułu sprawowania funkcji w zarządzie.
Wsparcie specjalistów
Potrzebujesz pomocy prawnej w upadłości konsumenckiej? Skontaktuj się z nami: 58 380 26 56!
Upadłość konsumencka prezesa lub członka zarządu, który posiada udziały w spółce
Przy założeniu, że członek zarządu spółki jest również jej udziałowcem nie występują formalne przeszkody do uzyskania postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Jeśli przyjmiemy, że wynagrodzenie jest pobierane na podobnych zasadach jak w powyższym wariancie, to do masy upadłości wejdą:
a) prywatne aktywa (np. nieruchomość);
b) część wynagrodzenia;
c) udziały w spółce.
Udziały, jako prawo majątkowe, podlegają powszechnemu obrotowi. Tak samo mogą stanowić przedmiot zajęcia komorniczego, a w przypadku upadłości konsumenckiej członka zarządu z udziałami będą służyły sprzedaży przez syndyka.
Członek zarządu spółki z o.o., a odrębna działalność gospodarcza
Częstą praktyką członków zarządu spółek jest jednoczesne prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. W takim przypadku ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest nieco bardziej skomplikowane.
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej powoduje, że członek zarządu nie jest traktowany jako konsument. W takim wypadku może on ogłosić upadłość na tzw. zasadach ogólnych, czyli upadłość przedsiębiorcy.
Poznaj zmiany w upadłości przedsiębiorcy 2020
Pierwsze trudności mogą się już pojawić na początkowym etapie. Pierwszą istotną kwestią jest terminowość wniosku. Niewypłacalny przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość w terminie 30 dni od momentu powstania stanu niewypłacalności. Różnica między upadłością konsumencką, a firmy dotyczy także przesłanek ogłoszenia. Przedsiębiorca musi:
a) być niewypłacalny;
b) posiadać co najmniej 2 różnych wierzycieli;
c) wykazać majątek o wartości, który pozwoli na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego oraz częściowo spłaci wierzycieli.
W zdecydowanej większości przypadków dochodzi do oddalenia wniosków o upadłość drobnych przedsiębiorców z uwagi na brak odpowiedniego majątku. Wariantem rezerwowym jest oczywiście podjęcia starań celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Warunkiem jest jednak wyrejestrowanie firmy z CEIDG.
Upadłość konsumencka członka zarządu z powodu długów spółkowych
Kolejnym godnym omówienia wariantem jest sytuacja, w której członek zarządu ogłasza upadłość konsumencką z powodu ponoszenia odpowiedzialności za długi spółki.
Nie trudno wyobrazić sobie sytuację, w której spółka z o.o. popada w długi. Jej zarząd zwleka ze złożeniem wniosku o upadłość kolejne kilkanaście miesięcy. Następnie, wierzyciele pozywają członków zarządu spółki na podstawie art. 299 KSH. Reprezentanci, w obliczu bierności w momencie powstania stanu niewypłacalności, nie dają rady uniknąć odpowiedzialności. Z kolei wierzyciele zaczynają postępowania egzekucyjne, których celem jest już majątek prywatny członka zarządu.
W takiej sytuacji kołem ratunkowym dla członka zarządu jest upadłość konsumencka. W ramach postępowania upadłościowego może przecież dojść do umorzenia wszelakich zobowiązań pieniężnych. Wyjątkiem są jedynie alimenty, odszkodowanie na osobie, kara grzywny i inna pieniężna zasądzona przez sąd karny oraz wierzytelność celowo pominięta przez dłużnika.
Co więcej, upadłość konsumencka nie wyklucza upadłego z udziału w zarządzie spółki, a ta prawdopodobnie wciąż funkcjonuje. Nie od dziś bowiem wiadomo, że istnieje multum spółek bez majątku, które mimo długów wciąż funkcjonują w obrocie gospodarczym.
Upadłość członka zarządu spółki
Sprawdź jak pomagamy w uwolnieniu się od długów: 58 380 26 56!
Autor artykułu:
Filip Kozik – syndyk i doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach na gruncie prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.