Upadłość konsumencka

Postępowanie upadłościowe właściwe, czyli procedura z udziałem syndyka

Z dniem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości, obojętnie czy na zasadach ogólnych, czy w ramach uproszczonej upadłości, zostaje uruchomiona "maszyna sądowa". Istotną rolę w toku dalszej procedury będzie odgrywała osoba syndyka. Ten etap postępowania należy postrzegać dwutorowo. Po pierwsze, zadaniem syndyka będzie ustalenie i oszacowanie majątku upadłego. Następnie dojdzie do likwidacji składników majątkowych (np. nieruchomości lub ruchomości) poprzez spieniężenie tak, aby móc zaspokoić wierzycieli objętych postępowaniem. Z uzyskanych w ten sposób środków konieczne będzie też pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Po drugie, wierzyciele będą dokonywali stosownych zgłoszeń swoich wierzytelności. Na gruncie obowiązujących przepisów będą one przesyłane bezpośrednio do syndyka. Czynność ta służy temu, aby ten mógł oszacować rzeczywistą wartość zobowiązań upadłego.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wywołuje zatem określone skutki wobec upadłego w sferze m.in.:

• majątkowej - powstanie masy upadłości, którą zarządza syndyk;
• małżeńskiej - powstanie rozdzielności majątkowej między małżonkami;
• zobowiązań - zobowiązania niewymagalne stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej;
• spadkowej - spadek, do którego powołany jest upadły w toku postępowania upadłościowego właściwego wchodzi do masy upadłości.

Istotną informacją jest to, że dłużnik nie musi posiadać żadnego majątku, aby móc ogłosić upadłość konsumencką. Brak aktywów po stronie upadłego może przekładać się na krótszy czas trwania całej procedury. Więcej na ten temat w artykule "Upadłość a brak majątku".

Korzyści dla upadłego

Na tym etapie postępowania nie dochodzi jeszcze do oddłużenia upadłego. Niemniej zaczyna on już odczuwać pierwsze korzyści. Po pierwsze, upadły zyskuje względny komfort psychiczny. Przestaje być niepokojony przez wierzycieli, czy firmy windykacyjne. Osobą, z którą upadły powinien pozostać w kontakcie jest syndyk. Po drugie, zawieszeniu, a następnie umorzeniu podlegają postępowania egzekucyjne. Upadły unika procedury komorniczej, a kolejne nie mogą być wszczynane. Po trzecie, upadły nie musi obawiać się kosztów postępowania upadłościowego. Mogą one zostać tymczasowo pokryte ze środków Skarbu Państwa, jeśli upadły nie posiada żadnego majątku. Ostatecznie, są one zwracane w ramach planu spłaty lub umarzane!

Kiedy oddłużenie, a kiedy odmowa?

Nowa upadłość konsumencka, mimo jej ogłoszenia, nie musi oznaczać uzyskania oddłużenia. Będzie to miało miejsce, jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Podobnie zakończy się procedura, jeśli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.

Mimo wystąpienia jednej z dwóch ww. okoliczności, sąd może doprowadzić do umorzenia zobowiązań, pod warunkiem że przemawiają za tym względy słuszności lub humanitarne.

Z kolei umorzenie zobowiązań będzie możliwe na gruncie poniższych schematów:

• poprzez ustanowienie planu spłaty wierzycieli na okres do 3 lat lub od 3 do 7 lat (w zależności od stopnia zawinienia upadłego). Po wykonaniu planu spłaty wierzycieli dochodzi do oddłużenia;
• poprzez automatyczne oddłużenie. Mechanizm wykorzystywany jest wtedy, gdy dłużnik wykazuje trwałą niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty;
• poprzez warunkowe umorzenie bez ustalenia planu spłaty. Wiąże się z koniecznością wykazania chwilowej niezdolności do wykonywania spłat. Jeśli w ciągu kolejnych 5 lat sytuacja finansowa upadłego poprawie, to możliwe jest ustalenie planu spłaty wierzycieli.

Dlaczego ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest najpewniejszą formą uwolnienia się od długów?

Najczęstszą formą uwolnienia się od zobowiązań jest ich wykonanie, czyli spłata. Obserwując sytuacje życiowe wielu osób wykonanie zobowiązania nie jest zawsze możliwe, nawet przy szczerych chęciach samego dłużnika.

Tym co pozwala dłużnikowi wyjść ze stanu niewypłacalności jest upadłość konsumencka. Na mocy postanowienia sądu dochodzi do umorzenia zobowiązań pieniężnych, a źródło ich powstania nie ma większego znaczenia. Umorzeniu podlegają m.in.:

• kredyty hipoteczne;
• pożyczki gotówkowe (tzw. chwilówki);
• nieopłacone rachunki (np. prąd, gaz, telefon);
• podatki;
• zobowiązania wynikające z wcześniej prowadzonej działalności gospodarczej (np. nieopłacone faktury).

Zasadą jest, że zobowiązania pieniężne powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości będą docelowo umorzone. Wyjątkiem od powyższej reguły są te długi, które wynikają z:

• alimentów;
• odszkodowania na osobie;
• kary grzywny lub innej kary pieniężnej zasądzonej przez sąd karny.

Zobowiązania te nie podlegają umorzeniu. Podobnie jak dług celowo pominięty przez dłużnika, który nie został wskazany we wniosku o ogłoszenie upadłości.

Postępowanie upadłościowe nie jest procedurą łatwą. Wymaga zatem od upadłego wytrwałości oraz odpowiedniej wiedzy. Szczególnie jeśli stan faktyczny dłużnika jest znacznie skomplikowany. Osobom zainteresowanym ogłoszeniem upadłości zalecamy posiadanie odpowiedniego wsparcia w postaci fachowego pełnomocnika, który przeprowadzi przez cały proces i zwiększy szansę na uzyskanie oddłużenia!

Zastanawiasz się jakie są plusy, a jakie minusy upadłości?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej niesie ze sobą szereg określonych konsekwencji. Mają one pozytywny, jak i negatywny charakter. Czego więc można się spodziewać w kontekście upadłości konsumenckiej?

Utrata majątku

Z chwilą ogłoszenia upadłości majątek należący do dłużnika staje się tzw. masą upadłości. Służy ona likwidacji przez syndyka, a następnie zaspokojeniu wierzycieli (dopiero po tym jak zostaną uregulowane koszty postępowania 🙂 ). Do masy upadłości wchodzą m.in.:

• nieruchomości;
• ruchomości;
• wierzytelności;
• akcje i udziały.

Zobacz na co może liczyć upadły, gdy utraci nieruchomość w upadłości konsumenckiej

Bezskuteczność czynności prawnych dokonanych przed złożeniem wniosku o upadłość

Upadły powinien się spodziewać, że pewne czynności prawne dokonane w okresie roku przed złożeniem wniosku o upadłość mogą być bezskuteczne względem masy upadłości. Przykładem takiej czynności może być m.in. darowizna nieruchomości.

Czas trwania postępowania

Upadłość konsumencka składa się z kilku etapów. Jeśli stan faktyczny dłużnika może wskazywać na jego wyższy stopień skomplikowania (np. liczny majątek lub duża liczba wierzycieli), to czas jego trwania może się wydłużyć. W przypadku, gdy upadły nie posiadał żadnego majątku, to istnieje realna szansa na zakończenie procedury w kilka miesięcy.

Skarga pauliańska z wniosku syndyka

Dokonałeś darowizny nieruchomości na rzecz osób bliskich w terminie 4 lat przed dniem złożenia wniosku o upadłość, a miałeś już problemy ze spłatą zobowiązań? Istnieje ryzyko wniesienia skargi pauliańskiej przez syndyka. Jej celem jest przywrócenie przedmiotu darowizny do masy upadłości.

Majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości jednego z nich

W momencie ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków, ich wspólny majątek wchodzi do masy upadłości. Małżonkowi, który nie ogłaszał upadłości przysługuje uprawnienie do zgłoszenia swojej wierzytelności syndykowi w przypadku utraty majątku. Wtedy też będzie ona/on traktowana/y na podobnych zasadach jak pozostali wierzyciele.

Dowiedz się więcej na temat odpowiedzialności za zobowiązania między małżonkami

Tyle o wadach, co z zaletami?

Ochrona przed bezdomnością

Utrata mieszkania w postępowaniu upadłościowym, do której i tak pewnie dojdzie w ramach egzekucji komorniczej, nie oznacza, że upadły nie będzie miał dachu nad głową. Jeśli syndyk spienięży nieruchomość faktycznie zamieszkiwaną, to upadłemu przysługuje możliwość wniesienia o wyznaczenie środków na najem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat.

Komfort psychiczny

Życie z długami, o ile jest możliwe, o tyle nie jest żadnym ułatwieniem. Windykacja, nakazy zapłaty z sądu i egzekucja komornicza często prowadzą do tego, że dłużnicy wyjeżdżają z kraju i próbują ułożyć sobie życie w innym kraju (choć i tam wierzyciele potrafią ich odnaleźć). Często też negatywnie wpływają na kondycję psychiczną dłużnika, jego zatrudnienie, a nawet sytuację rodzinną. Już na etapie ogłoszenia upadłości konsumenckiej upadły zyskuje komfort psychiczny, bo uwalnia się od wielu negatywów, które wcześniej mu towarzyszyły. Milknie windykacja, a komornicy ostatecznie umarzają postępowania egzekucyjne. Kontakt następuje tylko i wyłącznie z syndykiem.

Uwolnienie się od komornika

Zawieszenie działań komorniczych w istocie ma ścisły związek z odzyskaniem komfortu psychicznego. Niemniej, z dniem ogłoszenia upadłości postępowania egzekucyjne winny ulec zawieszeniu. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości dochodzi do umorzenia postępowań egzekucyjnych.

Upadły bez majątku

Dłużnik może się uwolnić od zobowiązań ogłaszając upadłość konsumencką również wtedy, gdy nie posiada żadnego majątku. W konsekwencji, nie ma nic do stracenia, a może jedynie zyskać oddłużenie.

Umorzenie zobowiązań

Najistotniejszą zaletą upadłości konsumenckiej jest możliwość pozbycia się długów. Szerzej o umorzeniu zobowiązań w upadłości pisaliśmy kilka akapitów wyżej.

Co jest lepsze, upadłość konsumencka czy komornik?

Mając na uwadze powyższe informacje, bezsprzecznie należy stwierdzić, że w przypadku braku możliwości spłaty zobowiązań ogłoszenie upadłości konsumenckiej zdaje się być lepszym rozwiązaniem niż bierne uczestnictwo w egzekucji komorniczej. Upadłość konsumencka ostatecznie prowadzi przecież do umorzenia zobowiązań pieniężnych. W przypadku egzekucji komorniczej najczęściej dochodzi do zaspokojenia pojedynczego wierzyciela. Do tego rzadko kiedy następuje to w całości. Co zatem oznacza, że dłużnik wciąż musi liczyć się z czynnościami komorniczymi i jego długi wciąż będą egzekwowane.

Upadłość konsumencka będzie szczególnie atrakcyjna dla osób bez majątku, które w przypadku skutecznego postępowania upadłościowego uzyskają oddłużenie. Z kolei osoby z majątkiem również mogą liczyć na rozwiązania dające im korzyści, np. możliwość uzyskania środków na najem lokalu mieszkalnego od roku do dwóch lat.

Więcej na ten temat w artykule: Komornik czy upadłość i syndyk?